VR Teknolojisi çıkışı gelişimi ve geleceği
1929 – Pilot Eğitim Simülatörünün İcadı
Bugün gerek askeri ve ticari uçuşlar için gerekse eğlence amaçlı kullanılan simülatörlerin başlangıç noktası 1929 yılında Edwin Albert Link tarafından geliştirilen bu icat olmuştur. Blue Box (Mavi Kutu) veya Link Trainer olarak da bilinen bu cihaz, dünyanın ilk ticari olarak inşa edilmiş uçuş simülatörü olarak bilinmektedir[1]. 20. yüzyılın ilk yarısı askeri ve ticari havacılık sektörü için çok önemli gelişmelere sahne olmuş ve Link’in icat ettiği bu simülatör sektörün gelişimine öncülük etmiştir. Başta ABD hava kuvvetleri olmak üzere birçok ülke pilotlarını uçuşa bu simülatörler ile hazırlamıştır. İlk versiyonunda sadece temel uçuş enstrümanlarından oluşan simülatörün zaman içerisinde teknoloji geliştikçe çok daha gelişmiş ve sofistike versiyonları piyasaya sürülmüştür. Edwin Link’in bu icadı, günümüzdeki VR teknolojisi konseptinin çıktısı olan çeşitli ticari ekipmanlar ve platformlar için önemli bir ilham kaynağı ve kilometre taşı olmuştur.
1935 – Pygmalion’un Gözlükleri
Bu gelişmeyi icattan ziyade bir kurgusal modelin sunulması olarak değerlendirmemiz gerekiyor. Bugün VR teknolojisi denilince aklımıza gelen ilk şey kuşkusuz sanal gerçeklik gözlükleri olmaktadır. 1935 yılında ABD’li bilimkurgu yazarı Stanley Grauman Weinbaum tarafından kaleme alınan Pygmalion’un Gözlükleri (Pygmalion’s Spectacles)[2] adlı kısa öykü günümüzdeki sanal gerçeklik gözlüklerinin tarifini yapmaktaydı. Öyküde bir gözlükten bahsediliyordu ve bu gözlük, takan kişinin gerçekte var olmayan sesleri, görüntüleri, tatları, kokuları ve dokunma hislerini deneyimlemesini sağlıyordu. Hikayede tariflenen gözlük, sanal karakterlerle karşılıklı konuşma yapılmasına da imkân tanıyordu. Gözlüğü takan kişi kendi hikayesini oluşturabiliyordu; yani tam bir sanal dünya konsepti söz konusuydu. Yaklaşık 100 sene önce yayınlanan bu kısa öykü, bugün konuştuğumuz VR teknolojisi için çok önemli bir gelişme olmuştur.
1960 – Telesfer Makesi
Bugünkü anlamdaki sanal gerçeklik gözlüklerinin en ilkel versiyonlarından biri 1960’da Morton Heilig tarafından icat edilmiştir. Telesfer maskesi, kullanıcının kafasına takabildiği, taşınabilir, bireysel kullanım amaçlı stereoskopik televizyon cihazıdır[3]. Üzerinde optik üniteler, televizyon tüp üniteleri, kulaklıklar, deşarj nozülleri gibi ekipmanlar bulunan telesfer maskesi, kişinin rahatlığına göre ayarlanabilen kişiselleştirilmiş bir cihazdı. Başa takılan ekranın (HMD) ilk örneği olan bu cihaz, VR teknolojisinin gelişiminde çok önemli bir adım olmuştur.
[1] https://www.knowledgenile.com/blogs/virtual-reality-history-complete-timeline-explained/#Stereopsis(1838)
[2] https://www.historyofinformation.com/detail.php?entryid=4543
[3] https://www.dsource.in/course/virtual-reality-introduction/evolution-vr/telesphere-mask